Du lịch bền vững: Cơ hội & thách thức cho cơ sở lưu trú

Du lịch bền vững là gì? Những đặc điểm đặc trưng trong hành vi của khách ưa chuộng du lịch bền vững là gì? Những đặc điểm đó ảnh hưởng đến quyết định chọn cơ sở lưu trú hoặc tìm kiếm cơ sở lưu trú ra sao? Hãy  cùng với Blue Jay PMS  tìm hiểu ngay trong bài viết này để có thể đưa ra chiến lược kinh doanh và marketing phù hợp cho cơ sở lưu trú của mình nhé!

Du lịch bền vững là gì?

Du lịch bền vững (Sustainable Tourism) là hình thức phát triển du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu hiện tại của du khách và cộng đồng địa phương, mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai cả về môi trường tự nhiên, văn hóa xã hội lẫn kinh tế địa phương.

Theo định nghĩa của Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO):
“Du lịch bền vững tính đến tác động hiện tại và tương lai về kinh tế, xã hội và môi trường, nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách, ngành công nghiệp, môi trường và cộng đồng bản địa.”

Các nguyên tắc cốt lõi của du lịch bền vững

• Kinh tế: Góp phần tạo thu nhập ổn định, việc làm và tăng trưởng cho cộng đồng địa phương.
• Môi trường: Giảm thiểu tác động tiêu cực đến thiên nhiên, sử dụng tài nguyên một cách hợp lý, bảo tồn đa dạng sinh học.
• Văn hóa – xã hội: Tôn trọng bản sắc, phong tục tập quán, và di sản văn hóa của địa phương.
• Công bằng & cộng đồng: Người dân địa phương được hưởng lợi từ du lịch, có tiếng nói trong việc phát triển và quản lý điểm đến.

Các loại hình du lịch bền vững

Có nhiều loại hình du lịch bền vững được triển khai trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Chúng thường phân loại dựa trên mục tiêu bảo tồn, đối tượng khách tham gia và cách tổ chức hoạt động. Dưới đây là các nhóm tiêu biểu:

• 1. Du lịch sinh thái (Ecotourism)

Du lịch sinh thái (Ecotourism) là du lịch gắn liền với thiên nhiên, tập trung vào việc trải nghiệm cảnh quan tự nhiên, hệ sinh thái, đồng thời nâng cao nhận thức bảo tồn.

Ví dụ: Tham quan rừng ngập mặn Cần Giờ, vườn quốc gia Cát Tiên, tour xem rùa biển ở Côn Đảo.

• 2. Du lịch cộng đồng (Community-based Tourism – CBT)

Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch mà người dân địa phương trực tiếp tham gia cung cấp dịch vụ (lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn) và hưởng lợi từ hoạt động du lịch.

Ví dụ: Homestay ở Sapa, Mai Châu, bản Cát Cát, Cù Lao Chàm, Homestay ở Bản Liền,...

• 3. Du lịch nông nghiệp (Agri-tourism)

Du lịch nông nghiệp là hình thức mà du khách tham gia các hoạt động sản xuất nông nghiệp (trồng trọt, thu hoạch, chăn nuôi), vừa trải nghiệm vừa học tập.

Ví dụ: Farmstay ở Đà Lạt, mô hình du lịch gắn với vườn cây trái miền Tây, mô hình homestay ở Bản Liền

• 4. Du lịch di sản & văn hóa bền vững (Heritage & Cultural Tourism)

Khai thác giá trị văn hóa & lịch sử, nhưng đi kèm bảo tồn di tích, tôn trọng phong tục, ngăn chặn thương mại hóa quá mức.

Ví dụ: Phố cổ Hội An (Quảng Nam), Hoàng thành Thăng Long, cố đô Huế.

• 5. Du lịch mạo hiểm bền vững (Sustainable Adventure Tourism)

Du lịch mạo hiểm bền vững là hoạt động ngoài trời (leo núi, trekking, lặn biển) nhưng tổ chức có kiểm soát để không gây hại đến môi trường tự nhiên.

Ví dụ: Trekking Fansipan, khám phá hang Sơn Đoòng, lặn ngắm san hô Nha Trang với cam kết bảo vệ san hô.

• 6. Du lịch trách nhiệm (Responsible Tourism)

Du lịch trách nhiệm là loại hình du lịch mà trong đó du khách và nhà cung cấp dịch vụ ý thức trách nhiệm với môi trường, văn hóa, xã hội.

Ví dụ: Chọn khách sạn “green hotel”, tham gia tour giảm rác nhựa, hạn chế carbon footprint.

• 7. Du lịch tình nguyện (Voluntourism)

Du lịch tình nguyện là loại hình du lịch mà du khách vừa trải nghiệm vừa tham gia hoạt động tình nguyện (trồng rừng, dạy học, dọn rác).

Ví dụ: Các chương trình tình nguyện kết hợp du lịch ở vùng cao, đảo xa.

Vì sao du lịch bền vững đang trở thành xu hướng?

Dưới đây là một số lý do mà xu hướng du lịch bền vững đã và đang trở thành xu hướng du lịch:

• Du khách ngày càng quan tâm đến trách nhiệm xã hội: Theo Booking.com, hơn 70% du khách toàn cầu muốn những lựa chọn du lịch thân thiện môi trường.
• Chính phủ và tổ chức quốc tế thúc đẩy tiêu chuẩn xanh: Nhiều quốc gia đưa ra chính sách ưu tiên cho doanh nghiệp đạt chứng nhận bền vững.
• Doanh nghiệp nhận thấy giá trị lâu dài: Những mô hình lưu trú bền vững thường có lòng trung thành cao từ khách hàng và được truyền thông tích cực.
• Sự chuyển dịch tư duy sống xanh: Từ ăn uống sạch, tiêu dùng có trách nhiệm đến lựa chọn hình thức du lịch – tất cả đều phản ánh lối sống bền vững.

Các cơ sở cần làm gì trước xu hướng du lịch này

Tuy nhiên, để thu hút tệp du khách theo xu hướng du lịch bền vững, cơ sở lưu trú nên làm đồng thời hai việc: làm thật (thực hành bền vững) và kể chuyện đúng (marketing hướng xanh). Dưới đây là bộ chiến lược cụ thể:

• Hiểu du khách xanh: Họ ưu tiên khách sạn có chứng nhận, minh bạch hành động, thích trải nghiệm gắn với cộng đồng và muốn thấy tác động tích cực từ lựa chọn của mình.
• Làm thật trong vận hành: Giảm nhựa, tiết kiệm điện nước, ưu tiên sản phẩm địa phương, tạo trải nghiệm “xanh” cho khách tham gia.
• Kể chuyện & chứng thực: Hiển thị chứng nhận, công khai số liệu tiết kiệm, tận dụng review và nội dung do khách tạo để lan tỏa.
• Upsell “green choice”: Cho khách chọn không thay khăn/ga để đổi lấy ưu đãi và hiển thị tác động tức thì.
• Liên kết cộng đồng: Hợp tác với dân bản địa, tổ chức sự kiện xanh để tăng gắn kết và khác biệt thương hiệu.
• Ứng dụng công nghệ: Dashboard theo dõi “impact”, mobile check-in, giảm giấy và nâng trải nghiệm.
• Nhắm đúng tệp Millennial & Gen Z: Nhấn mạnh giá trị, tính minh bạch và câu chuyện chân thực.
• Duy trì kết nối: Xin review, gửi email nhắc lại tác động khách đã góp phần, khuyến khích quay lại.
• Khai thác lan tỏa: Biến khách hài lòng thành người giới thiệu qua referral hoặc chương trình tặng cây, đóng góp cộng đồng.

Thách thức chính với doanh nghiệp lưu trú khi triển khai du lịch bền vững

Đứng trước xu hướng du lịch bền vững, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lưu trú buộc phải thay đổi để bắt kịp thị trường và đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng. Tuy nhiên, việc triển khai mô hình bền vững trong thực tế không hề dễ dàng và gặp nhiều thách thức như:

• Chi phí đầu tư ban đầu & ROI không rõ ràng: Nhiều sáng kiến (năng lượng tái tạo, thiết bị tiết kiệm nước, hệ thống xử lý chất thải) đòi hỏi vốn trước, trong khi doanh nghiệp nhỏ/trung bình lo ngại thời gian hoàn vốn. 
• Thiếu năng lực chuyên môn và dữ liệu đo lường: Doanh nghiệp thường không có hệ thống đo lường tác động môi trường, khó xác thực cải tiến thực tế; thiếu kiến thức triển khai theo chuẩn quốc tế như GSTC.
• Chuỗi cung ứng & cơ sở hạ tầng hỗ trợ chưa đầy đủ: Ở nhiều vùng, nguồn cung vật liệu bền vững, xử lý nước thải/ rác tái chế chuyên nghiệp còn thiếu, khiến khó mở rộng quy mô.
• Kỳ vọng ngành & hành vi khách thay đổi chậm: Khách đôi khi không hiểu đầy đủ giá trị hoặc không sẵn sàng hy sinh tiện nghi để đổi lấy bền vững, gây mâu thuẫn giữa truyền thông “xanh” và trải nghiệm thực tế. 
• Tính phức tạp trong tuân thủ và thiếu đồng bộ chính sách: Doanh nghiệp bối rối giữa nhiều tiêu chuẩn, và sự phối hợp giữa cấp địa phương / trung ương về hỗ trợ, quy định đôi lúc chưa rõ ràng. 

Kết luận:
Du lịch bền vững không chỉ là một “trend” ngắn hạn mà đang dần trở thành tiêu chuẩn tất yếu của ngành du lịch toàn cầu. Hành vi của du khách đã thay đổi rõ rệt: họ quan tâm nhiều hơn đến tác động môi trường, trải nghiệm cộng đồng, và giá trị mà mỗi chuyến đi mang lại. Điều đó có nghĩa là các cơ sở lưu trú: từ khách sạn, homestay đến resort không thể đứng ngoài cuộc.

Hy vọng với bài viết này của Blue Jay PMS các bạn sẽ có thêm thông tin về xu hướng du lịch đang dần lên ngôi này. Đọc thêm nhiều bài viết thú vị khác tại blog quản lý khách sạn của Blue Jay PMS nhé!